Solidarnost sa studentskim buntom u Hrvatskoj

Studenti i studentkinje Filozofskog fakulteta Sveučilišta u Zagrebu, okupljeni u Nezavisnoj studentskoj inicijativai su 20. aprila započeli blokadu svog fakulteta u znak protesta zbog sve izraženije komercijalizacije visokog školstva, formulišući na svom plenumu zahteve za besplatnim obrazovanjem, odnosno adekvatnijim preusmeravanjem sredstava koje obezbeđuje celo društvo.

Tokom sedmice, na osnovu istih zahteva, blokoran je veći broj fakulteta Sveučilišta u Zagrebu, kao i fakulteti na sveučilištima u Zadru, Rijeci, Splitu, Osijeku i Puli, tako da je studentski bunt poprimio razmere najznačajnijeg događaja u zemlji.

Naši drugovi i drugarice iz Crvene akcije, koji su se aktivno angažovali u ovim događajima, već prvog dana blokade hrvatskih fakulteta, dali su sledeću informaciju o tome:

„Točno u podne, studentice i studenti preuzeli su upravljanje Filozofskim fakultetom u Zagrebu. Nastava je blokirana, organizirana je studentska redarska služba koja čuva sigurnost studenata i imovinu fakulteta, a upravljanje je preuzeo studentski plenum. Preuzimanje uprave nad fakultetom čin je protesta protiv komercijalizacije školstva, a ključna poruka je da znanje nije roba – ono je ljudsko pravo koje ne može ovisiti o tome koliko tko ima novaca.

U skladu s tim zahtjev je ukidanje školarina i povećanje ulaganja u znanost i obrazovanje, te obrana sveučilišne autonomije pred naletima kapitala. Pod kolektivnom studentskom upravom fakultet neće prestati biti mjesto obrazovanja pošto će studenti organizirati tribine, predavanja i radionice posvećene društvenoj kritici i obrani ljudskih prava pred kapitalom. Taj sadržaj biti će dostupan svima zainteresiranima. Radnici se pozivaju da se solidariziraju i udruže u borbu protiv kresanja naših prava zbog obrane profita šefova i političara. Nakon što su nam uz izgovor krize smanjili plaće, dijelili otkaze, ukinuli besplatno zdravstvo i školstvo vrijeme je da organiziramo otpor. Filozofski fakultet od danas je mjesto otpora. Tu se narod udružuje i demokratski odlučuje kako će organizirati borbu za svoja prava. Širimo dalje… Šefovi su krivi za krizu, neka plate!“.

Aktuelni studentski protesti u Hrvatskoj imaju sličnosti sa organizovanjem beogradskih studenata u jesen 2006. godine, kada je prvi put na ovim prostorima značajnije pokazano suprotstavljanje trendu da se znanje i školovanje tretiraju kao roba na tržištu. Međutim, isticanje slogana „Znanje nije roba“, koji je obeležio tadašnje beogradske proteste, tek danas je postiglo svoje prave efekte, doživljavajući punu afirmaciju po hrvatskim univerzitetskim centrima. Zahtevi koji proističu iz tog slogana i demokratski potencijal masovnih skupova koji ih formulišu, omogućavaju uticaj na artikulisanje šireg aspekta klasne borbe. U situaciji povećanja školarina i smanjenja budžetskih izdvajanja za obrazovanje u Srbiji, uz krizu koja vodi opadanju životnog standarda, studenti bi trebalo da pokažu aktivnu solidarnost sa hrvatskim koleginicama i kolegama i slede njihov sjajni primer, organizujući proteste po univerzitetskim centrima Srbije, pridružujući se svetskoj borbi protiv nejednakosti i dominacije.

JEDAN SVIJET – JEDNA BORBA!

ZNANJE NIJE ROBA!

90 godina borbe za komunizam

Završetkom Prvog svetskog rata, kao glavnog imperijalističkog sukoba početkom XX veka, nastale su krupne društvene, ekonomske i političke promene u celom svetu. Kapitalistički sistem doživeo je duboku krizu. Klasni sukobi su se zaoštrili, dovodeći u pojedinim zemljama, a posebno u carskoj Rusiji, i do revolucionarnog raspleta. Izvršene su velike promene na političkoj karti Evrope, a podstaknuta je i nacionalnooslobodilačka borba naroda u kolonijama. Raspadom habsburškog, nemačkog i osmanskog carstva, prevlast u Evropi zadobile su Francuska i Velika Britanija uspostavljajući versajski sistem međunarodnih odnosa, u kojem se javljaju nove nacionalne države: Poljska, Finska, Litvanija, Letonija, Estonija, Čehoslovačka, Austrija, Mađarska i Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca. Mlada Sovjetska Rusija našla se, po okončanju iscrpljujućeg građanskog rata i strane vojne intervencije u nametnutom kapitalističkom okruženju, izolovana od evropske i svetske politike, s međunarodnim uticajem ograničenim na svetski komunistički pokret.

U većini evropskih zemalja, pored četvorogodišnjih ratnih strahota koje su njihovi narodi preživeli, imperijalistički rat je ostavio za sobom teška materijalna razaranja i ogromne ljudske žrtve, što je dovodilo i do revolta šitokih razmera. Plima revolucionarnih previranja započetih februarskom buržoarsko-demokratskom i oktobarskom socijalističkom revolucijom u Rusiji 1917. godine, širila se Evropom, dok su udružene imperijalističke države bezuspešno pokušavale da vojnom inervencijom uguše rusku revoluciju. Pod uticajem Oktobarske revolucije, u uslovima ratnih pustošenja i raspada čitavih država i armija, zaoštrenih klasnih odnosa i rastućeg nezadovoljstva seljačkih i vojničkih masa, krajem 1918. i u prvoj polovini 1919. godine, radnička klasa na kratko osvaja vlast u delovima Nemačke i u Mađarskoj. Ti događaji otvarali su perspektive evropske i svetske proleterske revolucije, stvarajući veliki izazov kapitalizmu, a ujedno i povod za krupne promene u radničkom pokretu. U međunarodnom radničkom pokretu dovedena su do krajnosti sukobljavanja iz perioda uoči rata i tokom rata. Nastao je potpuni idejni, politički i organizacioni rascep u organizacijama radničke klase i u međunarodnim i u nacionalnim okvirima. Nasuprot reformističkom krilu u međunarodnom radničkom pokretu - koje je nastojalo da obnovi Drugu internacionalu i težilo smirivanju revolucionarnih previranja - početkom marta 1919. godine, na Lenjinovu inicijativu, stvorena je Treća, komunistička internacionala, kao međunarodni štab revolucionarnog proletarijata za rukovođenje očekivanom svetskom revolucijom.

Stvaranjem zajedničke države jugoslovenskih naroda nastupila je nova istorijska situacija za razvoj klasne borbe, a nastale su i krupne promene u radničkom pokretu jugoslovenskih zemalja. Pod uticajem Oktobarske revolucije u Rusiji i dubokih socijalnih previranja u zemlji, radničkih štrajkova i učestalih pobuna agrarne sirotinje neposredno po završetku rata, naročito u severnim i zapadnim krajevima zemlje, ubrzan je proces obnavljanja, jačanja i omasovljavanja sindikalnog i političkog pokreta radničke klase. U obnovljenim socijaldemokratskim strankama i organizacijama pojačavaju se ideološka podvajanja i razmimoilaženja u traganju za odgovorima na pitanja koja su se postavljala pred radničkom klasom u novostvorenoj državi potresanoj klasnim i nacionalnim suprotnostima.

Novi naraštaj, izrastao u revolucionarnom vremenu, oštro se razlikovao od većine obnovljenih i novoformiranih socijaldemokratskih organizacija. Studentski socijalistički klubovi dobijaju komunističko obeležje već 1918. i početkom 1919. godine. Pod uticajem Lenjinovih shvatanja klasne borbe i proleterske partije - na inicijativu pojedinih članova socijaldemokratskih partija i učesnika Oktobarske revolucije koji su se vratili u zemlju - u više mesta Srbije, Vojvodine, Bosne i Hercegovine i Hrvatske formiraju se početkom 1919. godine ilegalne komunističke grupe.

Inicijativu za ujedinjenje radničkog pokreta na platformi revolucionarne klasne borbe dala su januara 1919. godine rukovodstva socijaldemokratskih partija Srbije i Bosne i Hercegovine. Akciji se pridružio Jugoslovenski komunistički revolucionarni savez pelagićevaca. Za ujedinjenje na platformi klasne borbe izjasnili su se leva grupa u Socijaldemokratskoj stranci Hrvatske i Slavonije, čiji je Akcioni odbor marta 1919. preuzeo rukovodstvo zagrebačke organizacije ove stranke, zatim dalmatinski socijalisti na pokrajinskoj konferenciji krajem marta, socijaldemokratske organizacije u Slovenačkom primorju pod italijanskom okupacijom početkom aprila, do tada formirane ili obnovljene socijaldemokratske organizacije u Crnoj Gori i Makedoniji, Socijaldemokratske organizacije Banata, Bačke i Baranje na kongresu u Subotici 24. marta i socijaldemokrati iz redova Srba i Bunjevaca na kongresu Srpsko-bunjevačkog agitacionog odbora 13. aprila u Novom Sadu. Za stvaranje jedinstvene revolucionarne radničke partije izjasnile su se i grupe jugoslovenske socijalističke omladine u Francuskoj.

Kongres ujedinjenja održan je u Beogradu od 20. do 23. aprila 1919. godine. Na kongresu su učestvovala 432 delegata koji su zastupali oko 130.000 organizovanih pripadnika radničkog pokreta jugoslovenskih zemalja.

Kongres je protekao u znaku oprečnih stavova, polemika i rasprave o koncepcijama revolucionarnih i reformskih struja. Usvojena je Podloga ujedinjenja, u koju je uključen opšti deo programa Srpske socijaldemokratske partije, preuzet iz Erfurtskog programa nemačke socijaldemokratije. Ocenjeno je da je kapitalistički sistem ušao u završnu fazu, da klasna borba proletarijata i buržoazije vodi velikim socijalnim revolucijama i da se stvaraju uslovi za skoro uspostavljanje komunističke privrede. U Podlozi se isticalo da se rušenje kapitalizma i uspostavljanje komunističkog društva može ostvariti jedino putem osvajanja političke vlasti od strane proletarijata, razaranja starih organa vlasti i vaspostavljanja isključive vlasti radničke klase. Politička strategija nove partije - koja je dobila naziv Socijalistička radnička partija Jugoslavije (komunista), da bi na drugom kongresu, juna 1920. godine u Vukovaru, ime promenila u Komunistička partija Jugoslavije - zasnivala se na opredeljenju za klasnu borbu i jugoslovensku socijalističku revoluciju, u kojoj bi prirodni klasni saveznici radničke klase bili seljaci bezemljaši i seoska sirotinja. Ukazivalo se na klasnu suštinu reakcionarne politike u zemlji i pozivalo na borbu protiv vlade i buržoazije. Podvrgnut je kritici način i oblik izvršenog državnog ujedinjenja i njegovi nosioci, kao i mesto i uloga jugoslovenskih buržoazija u balkanskoj, evropskoj i svetskoj kontrarevoluciji. U Podlozi je konstatovano da Druga internacionala nije dorasla zahtevima istorijske situacije. Odlučeno je da novoosnovana Partija pristupi Komunističkoj internacionali.

OSUDIMO RASIZAM BEOGRADSKIH VLASTI!

U Beogradu se 8. aprila „prigodnim kulturno-umetničkim programom“ obeležava Međunarodni dan Roma. Tome treba dodati podatak da Srbija trenutno predsedava međunarodnim projektom „Dekada inkluzije Roma“, a vredi pomenuti i da je, uz veliko interesovanje javnosti, Skupština Srbije nedavno, 26. marta, usvojila Zakon o zabrani diskriminacije. Međutim, sve te aktivnosti daju lažnu sliku o odnosu vladajućeg režima prema manjinskim pravima Roma.

Na osnovu naloga Gradske uprave Beograda, 3. aprila su u romskom naselju u novobeogradskom Bloku 67 bagerima srušene improvizovane kuće. Taj čin je izvršen izuzetno brutalno, uz upotrebu policijske sile i iznenada, jer je nalog za iseljenje predviđao rok od 15 dana, a predat je prethodnog dana. Više od 45 porodica sa ukupno 126 članova ostalo je bez krova nad glavom, a gradski organi im nisu prethodno obezbedili nužni smeštaj. Pošto je romsko naselje srušeno, njegovi stanovnici, koje većinom čine izbeglice, među kojima je bilo male dece, kao i starih i bolesnih ljudi, proveli su nekoliko noći na otvorenom.

Naselje je srušeno radi, kako je navedeno, izgradnje saobraćajnice za potrebe objekata namenjenih održavanju predstojeće Univerzijade. Ti objekti su, zapravo, famozni stambeno-poslovni kompleks „Belville“, koji sa ogromnim profitom na tržište plasira konzorcijum Delta Holdinga i Hypo Alpe-Adria Banke, kao još jedan od simbola stambene segregacije i komercijalne najezde kojom se degradira urbani ambijent Novog Beograda.

Gradonačelnik Beograda Dragan Đilas hitro je dokazao čije interese zastupa, time što je kao glavno opravdanje za brutalnost izneo podatak da su stanovnici sirotinjskog naselja tu bili „nelegalno naseljeni“. On je veoma bahato osudio protest oštećenih ljudi i zapretio im ponovnom upotrebom policije. Tom prilikom je izjavio i sledeće: „Mi nismo vlast koja želi da na neki brutalan način pomera tako sve ljude, nego samo one koji ugrožavaju razvoj Beograda“. Taj funkcioner otišao je i korak dalje, kada je narednog dana izjavio da će grad obezbediti prihvatne centre za ljude kojima je srušio domove, s tim što se „oni koji nemaju prebivalište u Beogradu moraju vratiti u one sredine iz kojih su došli u Beograd“.

Gradonačelnik Beograda se, pritom, pozvao na jednakost pred zakonom svih građana, ističući da oko toga nema kompromisa. Takva izjava, osim što kod pristojnih ljudi izaziva bes i gorčinu, može da nas podseti i na umesnu opasku francuskog pisca Anatola Fransa o „veličanstvenoj jednakosti zakona koji zabranjuje bogatašima kao i siromasima da spavaju pod mostovima, da prose po ulicama i da kradu hleb“.

Bahatost gradonačelnika samo je ohrabrila rasističke reakcije beogradske malograđanštine. Slično rasističkim protestima povodom ranijih pokušaja raseljavanja romskih izbeglica koji žive ispod mosta „Gazela“ u okolinu naselja „Dr Ivan Ribar“ ili u Ovču, ovom prilikom je u Boljevcima, koji su ponuđeni kao lokacija za preseljenje, grupa meštana napravila blokadu, uz paljenje jednog od kontejnera predviđenih za smeštaj ljudi od kojih su gradske vlasti stvorile beskućnike.

Čitava situacija još jednom potvrđuje spregu kapitalizma i rasizma. Bez obzira što Beogradom vlada koalicija sastavljena uglavnom od stranaka koje se predstavljaju kao „socijalno odgovorne“ ili „levičarske“, i što se deklarativno zalažu za poštovanje prava manjina i protiv diskriminacije, gradski čelnici su u konkretnoj situaciji pokazali spremnost da sprovedu brutalne rasističke akcije toliko efikasne da izazivaju zavist kod pripadnika neonacističkih organizacija. Takve rasističke akcije beogradske vlasti i ne moraju da se zasnivaju na ideološkoj predrasudi o genetskoj inferirnosti neke etničke grupe. Rasistički efekat je postignut zahvaljujući spremnosti na bespogovornu poslušnost prema dovoljno jakom finansijskom interesu eksponenata krupnog kapitala. Uostalom, rasistička ideologija se istorijski i razvila sa funkcijom pravdanja trgovine robljem i eksploatacije kolonija u periodu uspona kapitalizma od XVII do XIX veka.

Skandalozni anticivilizacijski akt nasilnog raseljavanja socijalno najugroženijih stanovnika Beograda i rušenja njihovog naselja pokazao je beskrupuloznost kapitalista i njihovih političara. S druge strane, videlo se i to da žrtve komunalnog nasilja ne pristaju da ćutke trpe brutalno ugnjetavanje, već da su spremne na javne proteste protiv rasističkih napada, bez obzira na to kolika je moć onih koji ih sprovode. To je dokazano protestima održanim ispred Skupštine Beograda neposredno posle rušenja naselja. Protesti Roma čiji su domovi srušeni izražavali su borbu za pravo na život, slobodu, rad i stanovanje. Stoga ne treba da čudi isticanje antikapitalističkih parola radikalne levice na ovim protestima.

Solidarnost sa sugrađanima koje ugrožava sprega tajkuna i političara, sa onima koji su svakodnevno izloženi napadima neonacista i drugih rasista, treba da se intenzivira u predstojećim protestima za smenu rasističke gradske vlasti Beograda i protestima protiv urbanističkog terora koji se sprovodi u interesu sticanja profita.